کلید اتوماتیک

کلید اتوماتیک کمپکت یا MCCB یکی از انواع کلید های حفاظتی می باشد که به منظور حفاظت از تجهیزات صنعتی، تاسیسات روشنایی، کابل، ماشین آلات و... در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد. کلید اتوماتیک می تواند در ورودی تابلو برق های کارخانجات به عنوان کلید اصلی و یا به عنوان کلید محافظ بین خروجی و مصرف کننده با هدف تامین حفاظت تجهیزات قرار گیرد.

 انواع کلید اتوماتیک

کلید اتوماتیک هوایی (ACB)

از جمله خصوصیات کلید هوایی می توان به قابلیت تعمیر و سرویس و قدرت قطع بالاتر نسبت به کلید اتوماتیک کمپکت و از جمله معایب کلید هوایی می توان به ابعاد نسبتا بزرگ آنها اشاره نمود. کلید هوایی در رنج های آمپری بالا طراحی و ساخته می شود.

کلید اتوماتیک کمپکت (بدنه تزریقی)(MCCB)

بدنه کلید اتوماتیک کمپکت یا کلید MCCB از نوع خاصی از قالبهای تزریقی ساخته می شود. از جمله خصوصیات کلید اتوماتیک کمپکت کوچک بودن ابعاد آنها و از معایب کلید اتوماتیک کمپکت می توان به عدم امکان سرویس و تعمیر آنها و کمتر بودن قدرت قطع آنها نسبت به کلید هوایی اشاره نمود. کلید اتوماتیک تا رنج 1250 آمپر از نوع کمپکت و کلید های با جریان نامی بالاتر از نوع کلید هوایی می باشند.

کلید محافظ جان

به منظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی در مراکز اداری، مجتمع های صنعتی، منازل مسکونی از کلید محافظ جان استفاده می شود. کلید محافظ جان علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می باشد.
کلید محافظ جان براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شود، در صورتی که حساسیت کلیدها تا ۳۰ میلی آمپر باشد این کلید به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از ۳۰ میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می رود. عملکرد کلید محافظ جان به این صورت است که، جریان ورودی با جریان خروجی کلید مقایسه می شود اگر جریان نشتی در مداری که کلید محافظ جان در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می نماید.

کلید مینیاتوری (MCB)

فیوز مینیاتوری از انواع کلیدهای فشار ضعیف است که معمولا در جریانهای پایین و در تابلوهای روشنایی و تابلوهای توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تاسیسات برقی مورد استفاده قرار می گیرد. جریان قطع اتصال کوتاه فیوز مینیاتوری معمولا چندان بالا نیست. حداکثر جریان مورد استفاده با فیوز مینیاتوری ۱۰۰ آمپر است و همینطور جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها بصورت نرم ۱۰ کیلو آمپر و حداکثر ۲۵ کیلو آمپر است. فیوز مینیاتوری دارای دو نوع کاربرد صنعتیIEC60947  و کاربرد مسکونی IEC60898 است.

کلید حافظ موتور

این نوع کلید برای حفاظت موتورها بسیار کاربرد دارند. کلیدهای محافظ موتور معمولا” تا ۱۰۰ آمپر ساخته می شوند و برای موتورهای تا ۵۵کیلو وات مناسب هستند.

انواع کلید اتوماتیک از لحاظ قابلیت تنظیم رنج کلید اتوماتیک

کلید اتوماتیک FIX
کلید اتوماتیک قابل تنظیم (مگنتیک،الکترونیکی)

تفاوت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری و فیوز

کلید اتوماتیک هنگام بروز اختلال، تمامی سیستم، یعنی هر سه فاز را قطع می کند. در حالی که عملکرد حفاظتی یک فیوز تنها شاهد قطع یک فاز هستیم. در اینصورت ممکن است جریان کشی فاز مذکور باعث بروز خطرات سنگین تری در شبکه شده باشد که می تواند دو فاز دیگر را نیز درگیر خود کند. همچنین فیوز مینیاتوری با هدف تامین حفاظت در برابر اضافه بار طراحی شده است و در برابر اتصال کوتاه سرعت عملکرد پایین تری نسبت به کلید اتوماتیک دارد و تفاوت دیگر این دو کلید این است که فیوز مینیاتوری جهت استفاده برای آمپرهای بالا طراحی نشده است. در نتیجه در آمپراژ بالا، کلید اتوماتیک مورد استفاده قرار می گیرد.

اجزای تشکیل دهنده کلید اتوماتیک

قاب کلید اتوماتیک

محفظه ای که اجزای داخلی کلید اتوماتیک را در بر می گیرد و روی آن مشخصات فنی کلید اتوماتیک حک شده است. این محفظه عایق می باشد و از کیفیت و مقاومت بالایی برخوردار است.

 
کنتاکت های کلید اتوماتیک

کنتاکت های کلید اتوماتیک، قطعاتی هستند که باز و بسته شدن آن ها موجب قطع و وصل شدن جریان برق در مدار می شود.

جرقه گیر

جرقه گیر کلیدهای اتوماتیک از چند صفحه U شکل ساخته شده است که اطراف کنتاکت ها قرار گرفته اند. هنگامی که کنتاکت ها در حال جدا شدن از هم هستند اختلاف پتانسیلی بین آنها ایجاد می شود و این اختلاف پتانسیل باعث یونیزه شدن هوا شده و این امر موجب ایجاد جرقه بین کنتاکت ها می شود. اگر این جرقه ها به سرعت خاموش نشوند موجب آسیب رسیدن به کنتاکت ها و کلید اتوماتیک می شوند. اما با وجود جرقه گیر، جرقه کم مقاومت ترین مسیر را انتخاب می کند، یعنی از بین صفحات U شکل دور کنتاکت عبور می کند و درنتیجه جرقه به جرقه های کوچکتر در بین صفحات تقسیم می شود و زودتر از بین می رود.

مکانیزم قطع و وصل کننده کلید اتوماتیک

هنگامی که کلید اتوماتیک را از حالت قطع به حالت وصل می بریم فنر به اهرم ها نیرو وارد می کند و باعث بسته شدن کنتاکت ها می شود. و همچنین در زمان قطع کلید اتوماتیک از نیرو ذخیره شده در فنر جهت باز کردن کنتاکت ها استفاده می شود.

واحد تریپ کلید اتوماتیک

این بخش از کلید اتوماتیک همانطور که از نام آن پیداست به صورت دستی یا اتوماتیک دستور تریپ یا قطع کلید اتوماتیک را می دهد. این بخش به طور مستقیم با مکانیزم قطع و وصل کننده کلید اتوماتیک در ارتباط است.

مشخصات فنی کلید اتوماتیک

فرکانس نامی:

فرکانسی که کلید اتوماتیک برای کار در آن فرکانس طراحی شده است و بقیه مقادیر نامی برای کار کلید اتوماتیک در آن فرکانس معتبر می باشند.

نوع جریان کلید اتوماتیک:

نوع جریان کلید اتوماتیک می تواند AC  یا DC  باشد. در مورد کلید اتوماتیک AC باید فرکانسی که کلید برای کار در آن فرکانس ساخته شده مشخص شود.

تعداد قطب های کلید اتوماتیک:

کلید اتوماتیک 1، 2، 3 و 4 قطب ساخته می شوند.

ولتاژ نامی عملکرد کلید اتوماتیک (Ue):

ولتاژی که کلید اتوماتیک برای کار در آن ولتاژ، در شرایط نرمال، طراحی شده است. معمولاً بر اساس ولتاژ بین فازها (ولتاژ خط) بیان می شود.

ولتاژ عایقی نامی کلید اتوماتیک ( Ui):

ولتاژی که تست های عایقی و جریان خزشی کلید اتوماتیک متناسب با آن ولتاژ بر روی کلید اتوماتیک انجام شده است. در هیچ شرایط کاری ولتاژ کلید اتوماتیک نباید از ولتاژ عایقی بالاتر رود. در صورتیکه ولتاژ عایقی برای کلید اتوماتیک داده نشده باشد، ولتاژ نامی کلید اتوماتیک به عنوان ولتاژ عایقی در نظر گرفته می شود.

ولتاژ ضربه نامی کلید اتوماتیک (Uimp):

ولتاژ ضربه با پیک و پلاریته مشخص که کلید اتوماتیک در شرایط مشخص تست بدون تخریب آنرا تحمل کرده است. ولتاژ ضربه نامی کلید اتوماتیک می بایست از ماکزیمم ولتاژ گذرایی که کلید اتوماتیک ممکن است در شبکه تحت تاثیر آن قرار گیر بیشتر باشد. در کلیدهای خانگی ( ساخته شده مطابق استاندارد IEC 60898 ) برابر 6 کیلو ولت و برای کلیدهای صنعتی ( ساخته شده مطابق استاندارد IEC 60947-2 ) برابر 8 کیلو ولت است.

جریان نامی (Ie) یا توان نامی عملکرد کلید اتوماتیک:

جریان نامی، جریانی که کلید اتوماتیک برای کار در آن جریان طراحی شده است در حالیکه کلید اتوماتیک در ولتاژ نامی، فرکانس نامی و سایر شرایط نامی طراحی قرار دارد.
گاهی اوقات تجهیزات حفاظتی موتورها بر حسب توان موتور مورد حفاظت در ولتاژ نامی و سایر شرایط نامی بیان می شوند.
برای کلید اتوماتیک جریان نامی کلید اتوماتیک با جریان حرارتی قراردادی کلید اتوماتیک در هوا (Conventional Free Air Thermal Current) و جریان نامی بدون وقفه کلید اتوماتیک ( Unintrupted Current ) برابر است.

حداکثر جریان قابل تحمل کوتاه مدت کلید اتوماتیک (Icw:Rated Short Time Withstand Current):

مطابق استاندارد IEC 60947-2 کلید اتوماتیک به دو گروه تقسیم می‌شود:

گروه A : این کلید اتوماتیک قابلیت تحمل الکترودینامیکی عبور جریان اتصال کوتاه برای مدتی بیش از زمان لازم برای عمل مکانیزم قطع و باز شدن کنتاکت‌ها (50 میلی ثانیه ) را ندارند، بنابراین در این کلید اتوماتیک هیچ گونه تاخیر برنامه ‌ریزی شده‌ای در قطع جریان اتصال کوتاه مجاز نمی‌باشد و جریان اتصال کوتاه می‌بایست در سریعترین زمان ممکن قطع شود.

گروه B : این کلید اتوماتیک قابلیت تحمل الکترودینامیکی محدوده‌ای از جریان اتصال کوتاه برای مدتی بیش از زمان لازم برای عمل مکانیزم قطع ( 50 میلی‌ثانیه) را دارند، مقدار مؤثر حداکثر جریان اتصال کوتاه قابل تحمل این کلید اتوماتیک جریان قابل تحمل کوتاه مدت (Icw: Rated Short Time Withstand Current) نامیده می‌شود که به ازای یک مدت زمان مشخص بیان می‌شود.

ظرفیت اتصال کوتاه وصل کلید اتوماتیک ( Icm: Rated Shot Circuit Making Capacity ):

حداکثر پیک جریان اتصال کوتاهی که کلیدهای اتوماتیک می تواند در آن جریان در ولتاژ نامی و فرکانس نامی وصل شوند.

مزایای کلید اتوماتیک (MCCB)

•    کلید اتوماتیک کمپکت هنگام افزایش هجومی جریان و یا افت بیش از حد ولتاژ در مدت زمان بسیار کوتاهی اتصال تجهیزات بعد از خود را قطع کرده و به این طریق مانع از بروز خسارت در تمام شبکه می شود.
•    کلید اتوماتیک کمپکت بعد از قطع کردن مدار در اثر بروز اختلال در شبکه، بلافاصله آماده بهره برداری مجدد می باشد.
•    می توان با استفاده از کنتاکت های کمکی، وضعیت کلید اتوماتیک (قطع یا وصل) را در اتاق فرمان نشان داد.
•    کلید اتوماتیک قادر به قطع جریان اتصال کوتاه خیلی زیاد است.
و ...

قیمت کلید اتوماتیک

کلیدهای اتوماتیک با برندهای متنوعی در بازار موجود است. و این تنوع باعث شده است تا کاربران بتوانند به راحتی کلید اتوماتیک متناسب با نیاز خود را با کیفیت و قیمت مناسب تهیه کنند. در میان برند های موجود در بازار می توان کلید اتوماتیک پارس فانال، کلید اتوماتیک اشنایدر، کلید اتوماتیک زیمنس، کلید اتوماتیک هیوندا و  ... را نام برد. از میان این برند ها، قیمت کلید اتوماتیک پارس فانال با توجه به اینکه محصولی ایرانی می باشد نسبت به قیمت کلید اتوماتیک هیوندای، اشنایدر و زیمنس کمتر است و با توجه به اینکه کیفیت کلید اتوماتیک پارس فانال در سطح مطلوبی می باشد و کاملا قابل رقابت با برند های خارجی است، از طرفدارای زیادی برخوردار است.
پس از کلید اتوماتیک پارس فانال، قیمت کلید اتوماتیک هیوندای با توجه به کیفیت آن مناسب می باشد. کلید اتوماتیک هیوندا که طبق استاندارد IEC60947-2 با کیفیت و تکنولوژی بسیار بالایی تولید شده است دارای ابعاد بسیار مناسب، مشخصه های منحصر به فرد، تنوع در رنج کلید اتوماتیک و عملکرد بسیار مناسبی می باشد. تنوع زیاد کلید اتوماتیک هیوندا کمک زیادی به طراحی سیستم های مختلف می کند و همچنین آزادی عمل بیشتری به کاربر می دهند.